I Rzeczpospolita

W dawnej Rzeczypospolitej do rozwiązywania sporów sąsiedzkich, nawet rodzinnych nie wahano się używać siły. Trup nieraz ścielił się gęsto, gdy panowie szlachta nie mogli dojść z sobą do porozumienia. Na początku XVII wieku głośny był m.in. konflikt między właścicielem Rzeszowa Mikołajem Ligęzą a jego bratankiem Andrzejem Ligęzą z sąsiedniej Piotraszówki (dziś Boguchwały).

Był jednym z najgłośniejszych awanturników i postrachem w swoich łańcuckich dobrach. Zwano do „Diabłem Łańcuckim” Obcinał nogi i ręce poddanym, palił ich żywcem, a lochy jego zamku pełne były prześladowanych poddanych.

Niewielka wzrostem (maskowała tę niedoskonałość butami na wysokich obcasach), za to w charakterystycznych dla osiemnastego stulecia wysokich perukach, była jedną z najbardziej wpływowych dam Rzeczypospolitej. Żyła w tak odrealnionym i bajkowym świecie, że kiedy przyszło jej spotkać się z przedstawicielami swoich poddanych skarżących się na nieurodzaj i martwiących o chleb na domowym stole, wedle krążącej po Łańcucie anegdoty, księżna miała odpowiedzieć beztrosko, że..."ona by tam same bułki jadła (!)". To księżna marszałkowa Izabela Lubomirska.

Sędziszowski klasztor Ojców Kapucynów był czwartym z kolei na ziemiach polskich od momentu sprowadzenia kapucynów w 1681 r. przez króla Jana III Sobieskiego. Zawdzięcza on swoje powstanie Michałowi Potockiemu, magnatowi, którego nazywa się nawet czasami „skandalistą z Sędziszowa”.

Według oficjalnej historiografii caryca Rosji Katarzyna I (w rzeczywistości Marta Helena Skowrońska) miała się urodzić 5/15 kwietnia 1683 lub 1684 roku w Jēkabpils w Inflantach jako córka poddanego Wielkiego Księstwa Litewskiego chłopa Samuela Skowrońskiego. Później koleje losu rzucić ją miały na moskiewski dwór, gdzie jej kariera przypominała historię Kopciuszka. Została żoną Piotra I i carycą Katarzyną. Tej wersji przeczą jednak niektórzy regionaliści i historycy, którzy dowodzą, że Katarzyna, pierwotnie Marta, była córką nie inflanckiego chłopa, ale… kolbuszowskiego szlachcica. Zacznijmy od przedstawienia historii carycy w obowiązującej wersji.

Wielki zwycięzca spod Grunwaldu, król Władysław Jagiełło, wielokrotnie przebywał na dzisiejszym Podkarpaciu. Tu ufundował piękny ołtarzyk do jednej ze świątyń, tu zakochał się w swojej trzeciej żonie, na Podkarpacie przysyłał też krzyżackich jeńców, aby pomagali budować zamki…Warto też wspomnieć, że w bitwie pod Grunwaldem 1410 roku, jako czternasta – wedle Długosza – walczyła chorągiew ziemi przemyskiej z dwugłowym żółtym orłem na niebieskim tle.