II wojna światowa

Była to jedna z najbardziej niebezpiecznych i misternie przygotowanych prowokacji niemieckich wymierzonych w Polskie Państwo Podziemne. Z inspiracji hitlerowskich służb powstała fikcyjna, konspiracyjna organizacja nazywana „Nadwywiadem”, której udało się przyciągnąć do siebie sporą rzeszę niczego nieświadomych osób. Istotną rolę odegrały tu m.in. dwie osoby pochodzącego z obecnego Podkarpacia.

Wśród wielu znakomitych działaczy politycznych Rzeszowszczyzny lat 30. XX wieku, nie można przejść obojętnie obok postaci posła Franciszka Sieradzkiego. Przyszedł na świat 19 października 1885 r. Był synem Mateusza i Jadwigi z d. Pater. Uczęszczał do szkoły ludowej w Przybyszówce (dzisiaj stanowiącej część Rzeszowa).

- „Czuję się zdrów i jest mi dobrze” – pisał 19-letni mieszkaniec Przemyśla z obozu Auschwitz do matki. 4 dni później już nie żył. Listy i kartki z niemieckich „kacetów”, odarte ze szczegółów, ograniczające się do dozwolonych przez obozowe władze formułek i zwrotów, z jednej strony miały ukrywać prawdę o warunkach życia za drutami, z drugiej dodawały otuchy nadawcom i adresatom. Dzisiaj stanowią cenne źródło wiedzy o tamtych strasznych czasach.

Józef Laska, to w jednej osobie komendant „granatowej” policji, formacji utworzonej przez okupanta którą większość społeczeństwa traktowała obojętnie, często wrogo, a jednocześnie konspirator budujący siatki wywiadowcze Polskiego Państwa Podziemnego, pomagający  zagrożonym aresztowaniami, ratujący Żydów, świadomie sabotujący rozkazy zlecone przez niemieckiego okupanta.

Decyzja o lokalizacji poligonu V-2 zapadła w sierpniu 1943 roku, po zbombardowaniu przez aliantów głównego ośrodka rakietowego w Peenemünde na wyspie Uznam. Niemcy przenieśli ośrodek do Blizny, bo było to bezpieczniejsze miejsce. Mała wioska położona w środku głębokiego lasu zaczęła nagle tętnić życiem. Wyrzutnie powstawały niedaleko obozu pracy przymusowej w Pustkowie, co zapewniało darmową siłę roboczą do budowy urządzeń.

- Kiedy po raz pierwszy w szarym świcie zobaczyłem Bredę od strony Bavel, to poczułem ukłucie w sercu. Panorama Bredy przypominała mi Warszawę, widzianą ze wschodniego brzegu Wisły. Płaska równina, nad nią niskie szare niebo, a na horyzoncie sylwetka długiego, niskiego miasta, spośród domów którego tu i ówdzie wystrzelały wież kościołów. Brakowało tylko kolumny Zygmunta - wspominał wyzwolenie holenderskiego miasta Breda w książce "Pierwsza Pancerna" Franciszek Skibiński, jeden z dowódców 1. DP, przed wojną szef sztabu stacjonującej w Rzeszowie 10. Brygady Kawalerii Zmotoryzowanej.

Dwie córki, pochodzącego z Sandomierszczyzny, generała Józefa Dowbór Muśnickiego zapłaciły najwyższą cenę za wierność ojczyźnie. Jedną Niemcy zabili w Palmirach, druga była jedyną kobietą zamordowaną przez NKWD w Katyniu.

Wilhelm Brasse z obecnym Podkarpaciem miał styczność w zasadzie przez moment. Wiosną 1940 roku, gdy podczas próby przekroczenia granicy węgierskiej został schwytany w okolicach Komańczy. Ten moment wywarł największy wpływ na jego życie. W KL Auschwitz, do którego trafił po aresztowaniu w Bieszczadach, został obozowym fotografem. Dzięki niemu zachowały się tysiące zdjęć ofiar Oświęcimia -  fotograficzna dokumentacja piekła.

25 maja 1944 z wyroku sądu podziemnego zginęli funkcjonariusze rzeszowskiego Gestapo: Pottebaum i Flaschke. Akcję porównywano – w skali lokalnej – do zamachu na kata Warszawy Franza Kutscherę. Jednego z jej bohaterów – Władysława Skubisza – kilka miesięcy później spotkał tragiczny los. Został rozstrzelany z wyroku radzieckiego sądu wojennego w październiku tego roku.

Przyszli błogosławieni poznali się na zebraniu Związku Młodzieży Wiejskiej — radykalnej, młodzieżowej organizacji ludowej. Mimo znacznej różnicy wieku, połączyły ich wspólne zainteresowania i miłość. Jak się miało okazać, także męczeńska śmierć.