auschwitz

Stanisław Ryniak miał najniższy, przeznaczony dla Polaków więźniarski numer obozowy w Auschwitz. Za drutami niemieckich obozów przeżył pięć lat. Zmarł niemal 60 lat po wyzwoleniu - 13 lutego 2004 roku.

Wśród wielu znakomitych działaczy politycznych Rzeszowszczyzny lat 30. XX wieku, nie można przejść obojętnie obok postaci posła Franciszka Sieradzkiego. Przyszedł na świat 19 października 1885 r. Był synem Mateusza i Jadwigi z d. Pater. Uczęszczał do szkoły ludowej w Przybyszówce (dzisiaj stanowiącej część Rzeszowa).

- „Czuję się zdrów i jest mi dobrze” – pisał 19-letni mieszkaniec Przemyśla z obozu Auschwitz do matki. 4 dni później już nie żył. Listy i kartki z niemieckich „kacetów”, odarte ze szczegółów, ograniczające się do dozwolonych przez obozowe władze formułek i zwrotów, z jednej strony miały ukrywać prawdę o warunkach życia za drutami, z drugiej dodawały otuchy nadawcom i adresatom. Dzisiaj stanowią cenne źródło wiedzy o tamtych strasznych czasach.

Wilhelm Brasse z obecnym Podkarpaciem miał styczność w zasadzie przez moment. Wiosną 1940 roku, gdy podczas próby przekroczenia granicy węgierskiej został schwytany w okolicach Komańczy. Ten moment wywarł największy wpływ na jego życie. W KL Auschwitz, do którego trafił po aresztowaniu w Bieszczadach, został obozowym fotografem. Dzięki niemu zachowały się tysiące zdjęć ofiar Oświęcimia -  fotograficzna dokumentacja piekła.

To nieco zapomniana, a niezwykle ciekawa postać, przez lata związana z ziemią sanocką. Tu przez dłuższy czas kierował naftową spółką, był wybitnym inżynierem górniczym i geologiem. Mimo żydowskiego pochodzenia przeżył obóz Auschwitz do którego trafił z I transportem w czerwcu 1940 roku.

11 października 1943 r. pod Ścianą Straceń na dziedzińcu bloku nr 11 w KL Auschwitz, rozstrzelano pięćdziesięciu czterech więźniów. W grupie rozstrzelanych byli Polacy, wybitni wojskowi, działacze społeczni i polityczni. Jednym z nich był rzeszowianin, ppłk lotnictwa Teofil Dziama.

Do obozu koncentracyjnego Auschwitz bracia Emil i Stanisław Barański trafili pierwszym transportem w czerwcu 1940 roku. Za drutami lagru ratowali nie tylko siebie, ale i innych współwięźniów, działali w obozowej konspiracji, a Stanisław – według niektórych źródeł był nawet jednym z zastępców szefa podziemnej organizacji, rotmistrza Witolda Pileckiego.