Kazimierz Badeni - starosta rzeszowski, namiestnik Galicji, premier Austrii

Kazimierz Feliks Badeni  urodził się 14 października 1846 roku w Surochowie. Pochodził z rodziny wołoskiej osiadłej na ziemiach polskich. Po ukończeniu Gimnazjum św. Anny w Krakowie i studiów prawniczych na Uniwersytecie Jagiellońskim rozpoczął pracę w delegaturze cesarsko-królewskiego Namiestnika Galicji w Krakowie, przez pewien czas pracował w wiedeńskim Ministerstwie Spraw Wewnętrznych.

Prawdziwą karierę polityczną rozpoczął w 1871 roku, gdy został mianowany starostą w Żółkwi. Po dwóch latach, w 1873 roku został przeniesiony na takie samo stanowisko do Rzeszowa. W okresie autonomii galicyjskiej starosta był najwyższym przedstawicielem władzy państwowej w powiecie i organem zwierzchnim dla gmin. Do jego zadań należało m.in. organizowanie wyborów lokalnych do rad gminnych i powiatowych oraz galicyjskiego Sejmu Krajowego i austriackiej Rady Państwa. Starosta nadzorował pracę naczelników (burmistrzów) gmin, stowarzyszeń, lokalnej prasy. Odpowiadał za realizację ustaw na podległym sobie terenie.

Starostą rzeszowskim Kazimierz Badeni był przez siedem lat, do 1879 roku, skąd przeszedł na podobne stanowisko do Krakowa. W 1888 roku został namiestnikiem Galicji. Wiele jego działań na tym stanowisku uchodziło na za kontrowersyjnie, mocno angażował się w polityczne walki w prowincji, ale jednocześnie doceniano, że potrafi wykorzystywać swą mocną pozycję na dworze wiedeńskim. Wymusił na Austriakach m.in. zgodę na sprowadzenie zwłok Adama Mickiewicza, współorganizował wielką, krajową wystawę gospodarczą we Lwowie w 1894 roku, w czasie której gościł sam cesarz Franciszek Józef I.

Ukoronowaniem kariery politycznej Badeniego było mianowanie go w 1895 roku premierem Austrii. Jego gabinet nazywano często „polskim rządem”, gdyż istotne stanowiska objęło tam kilku Polaków. Premier Kazimierz Badeni przeszedł do historii zwłaszcza jako człowiek dążący do zwiększenia roli narodów słowiańskich w monarchii austro-węgierskiej. Jego decyzja o ustanowieniu w Czechach języka czeskiego  językiem urzędowym wywołała ostry konflikt z politykami niemieckimi.

Po dymisji w 1897 roku wycofał się z czynnego życia politycznego i osiadł w majątku rodzinnym w Busku niedaleko Lwowa. Zmarł 9 lipca 1909 roku w pociągu, wracając z kuracji leczniczej w Karlsbadzie (Karlovych Varach). Specjalny telegram kondolencyjny wysłał sam cesarz, zaś pogrzeb 12 lipca 1909 roku był uroczystością państwową na którą zjechało wielu dostojników austriackich i galicyjskich, uruchomiono m.in.. specjalny pociąg dowożący żałobników ze Lwowa.

Kazimierz Badeni w uznaniu swych zasług otrzymał tytuły honorowego obywatela wielu miast galicyjskich, m.in. Rzeszowa, Lańcuta, Leżajska, Przemyśla, Jarosławia, Ropczyc Jasła, Krosna i Sanoka.

(j)

Źródło: materiały prasowe Starostwa Powiatowego w Rzeszowie