Początki dworu w Oleszycach, zwanego też zamkiem, a później pałacem sięgają początków XV w. W końcu lat 60 XVII wieku Mikołaj Hieronim Sieniawski przystąpił do budowy nowej siedziby.
Budynek został zbudowany z drewna na murowanym podpiwniczeniu, posiadał plan prostokąta, w którego naroża wtopiono cztery alkierze. Całość nakryta była dachem czterospadowym, a przybudówki niższymi dachami trójspadowymi, krytymi gontami. Dwór położony był pośrodku umocnień ziemnych w systemie staroholenderskim z czterema narożnymi bastionami. Fortalicja ta założona została na ściśle regularnym planie zbliżonym do kwadratu o bokach liczących u podstawy około 80 metrów. Wały ziemne ujęte były od strony północno-zachodniej wodami silnie wydłużonego stawu, a od wschodniej głębokim przekopem. Przy wschodnim bastionie znajdował się ogród połączony z pałacem mostkiem. Adam Mikołaj Sieniawski Hetman wieki koronny i kasztelan krakowski wraz ze swoją żoną Elżbietą dokonali znacznej przebudowy obiektu, dobudowano schody, wymieniono okna, dach, stolarkę. W latach 1713-1725 rezydencja oleszycka została gruntownie odnowiona. Dwór obronny przekształcono w pałac. Zachowano pierwotny układ przestrzenny, do którego dobudowano galerie kolumnowe w dłuższych elewacjach pomiędzy alkierzami. W 1743 -1741 roku przeprowadzono kolejną przebudowę fortalicji. Całkowicie pozbyto się elementów drewnianych, w narożach głównego budynku postawiono cztery przybudówki. W połowie XIX wieku dwór miał oranżerię i ogród. Około 1880 roku książę Władysław Sapieha przystąpił do restauracji i przebudowy rezydencji. W 1901 roku pożar spustoszył miasto i zapewne dwór. W 1941 roku podczas II wojny światowej obiekt został spalony. Po 1945 roku mury obiektu rozebrano, a materiał potraktowano jako budulec. Zachowały się piwnice , fundamenty obiektu i pozostałości fortalicji oraz parku. Przed rozpoczęciem prac rewitalizacyjnych wzgórze całkowicie zostało porośnięte drzewami, zachowały się na powierzchni fragmenty fundamentów i piwnic, fosa, bastiony i pozostałości parku.
W roku 2020 zgłosiliśmy obiekt Pozostałości zespołu dworskiego w Oleszycach (rejestr zabytku A-687 z dnia 29.04.1987 r., znak: KL. VI-5340/57/86/87 w konkursie Generalnego Konserwatora Zabytków „Zabytek Zadbany”, w kategorii B, Rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu. W trakcie prac przeprowadzonych w latach 2016 – 2019 wykonano pełny zakres prac związanych z rewitalizacją wzgórza zamkowego wraz z częścią parku. Wykonano badania archeologiczne z pełnym odsłonięciem i zabezpieczeniem zabudowy dworu, taras widokowy, schody terenowe do dworu, taras przed dworem. Odtworzono układ komunikacyjny wokół wzgórza zamkowego od strony południowej i wschodniej. Przywrócono pierwotne ukształtowanie obronnego terenu dworu. Wykonano oświetlenie i monitoring. Na podstawie badań - wykonano makietę dworu. W parku odtworzono labirynt grabowy, wycięto drzewa porastające relikty dworu. Przeprowadzono pielęgnację drzew parkowych. Założono trawniki, zamontowano elementy małej architektury.
W zakresie prac dokumentacyjnych wykonano inwentaryzację konserwatorsko-architektoniczną odsłoniętych w trakcie badań wykopaliskowych reliktów architektonicznych. Relikty zostały zachowane in situ.
Źródło: Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków z/s w Przemyślu.
Napisz komentarz
Komentarze