2.07.1936. Krwawy strajk w Krzeczowicach.

Wiosną 1936 r. miały miejsce strajki robotników folwarcznych, najbiedniejszej warstwy ludności polskiej wsi. W powiecie przeworskim były one organizowane m.in. przez Stronnictwo Ludowe i Związek Zawodowy Robotników Rolnych. Kulminacja miała miejsce 2 lipca w podprzeworskich Krzeczowicach. W starciach z policją zginęło ośmiu chłopów.

Strajki w tamtym okresie objęły folwarki ordynacji przeworskiej i ordynacji zarzeckiej. Strajkujący chcieli za dzień pracy otrzymywać złotówkę, a za sześciomiesięczną pracę sezonową zarobić na utrzymanie przez cały rok. Postulaty robotników częściowo uwzględniono. Po strajku płacono młodzieży do lat 16 – 1 zł 20 gr, dziewczętom oraz chłopcom do lat 21 – 1 zł 40 gr, mężczyznom powyżej 21 lat – 1 zł 70 gr.

Znacznie gorsze warunki pracy były na folwarku w Krzeczowicach, który należał do Polskiej Akademii Umiejętności. Wynagrodzenie robotników rolnych było najniższe w powiecie. W majątku PAU panowały niezwykle ciężkie warunki pracy. Młodzi robotnicy zarabiali 60 gr dziennie, dorośli – 80 gr. Ciężka praca trwała od świtu do nocy. Ponadto administracja folwarku nakładała na pracujących surowe kary, np. za oddalenie się od pracy w celu napicia się wody robotnik musiał zapłacić 2 zł kary.

W czerwcu 1936 roku zdeterminowani pracownicy majątku podnieśli bunt, żądali podwyżki płac i ludzkiego traktowania.

Pierwszy strajk zorganizowano przy budowie mostu. Niestety żądania strajkujących dotyczące podwyżki zarobków nie zostały spełnione.

Drugi strajk Krzeczowiczanie zorganizowali 24 czerwca 1936 r., po odrzuceniu postulatu robotników rolnych, aby płaca za przepracowany dzień była większa. 30 czerwca Adam Nosek – przewodniczący komitetu kierującego strajkiem – udał się do sąsiednich miejscowości, aby zmobilizować tamtejszych robotników folwarcznych do strajku.

1 lipca do strajkujących w Krzeczowicach przyłączyli się okoliczni robotnicy folwarczni. Zostały ogłoszone strajki solidarnościowe w folwarkach: Pantalowice, Siennów, Urzejowice, Łopuszka Mała, Łopuszka Wielka.

W nocy z 1 na 2 lipca przybyła do Krzeczowic kompania policji, która dokonała aresztowań oraz przeprowadziła rewizje domowe. Na wieść o tym do wsi przybyło wiele osób z okolicznych miejscowości. Delegacja udała się do folwarku, aby wyjaśnić przyczyny aresztowań. Tam polecono zebranym, aby ich żądania delegacja robotników przedstawiła w Przeworsku u starosty, gdzie też miał być obecny sekretarz Akademii. Na wieść o tym tłum odstąpił od bram folwarku. Gdy jednak ktoś poinformował zgromadzonych o tym, że starosta jest na folwarku, ludzie powrócili tam. Folwark strzegli policjanci z bronią. Policja otworzyła ogień z karabinu maszynowego, a następnie zaatakowała strajkujących kolbami karabinów. Strajk, podczas którego chłopi, głównie robotnicy folwarczni, zaprotestowali przeciwko panującej na wsi nędzy, żądając "chleba, wolności, ziemi i pracy", został krwawo stłumiony.

W dniu 2 lipca 1936 r zabito osiem osób, a raniono 27. Ku czci poległych w strajku wzniesiono pomnik. Ofiary wystąpień: Michał Lach, Jan Lenart, Bronisław Szumański, Franciszek Chudy, Franciszek Jamrozik, Honorata Surmiak, Jan Kędziora, Józef Rut. Imię Poległych w strajku 1936 roku w Krzeczowicach nosi miejscowa szkoła.

Źródło i fot: Szkoła Podstawowa w Krzeczowicach.

Oryginalny link: http://krzeczowice.cba.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=120&Itemid=96