Mojżesz Schorr - rabin Wielkiej Synagogi, senator RP, ofiara łagru.

    10 maja 1874 roku w Przemyślu urodził się Mojżesz Schorr, rabin warszawskiej Wielkiej Synagogi, jedna z czołowych postaci społeczności żydowskiej w Polsce, historyk, religioznawca, senator RP, ofiara łagru. 

      Mojżesz Schorr był synem przemyskiego bankiera Ozjasza Schorra i Estery Friedman. Ukończył Gimnazjum w Przemyślu i rozpoczął studia historyczne na Uniwersytecie Wiedeńskim i w Israelitisch-Theologische Lehranstalt. W 1896 r. przeniósł się na Uniwersytet Lwowski. W 1899 r. obronił doktorat, a rok później otrzymał smichę rabinacką. Od 1899 r. wykładał w Seminarium Nauczycielskim oraz w Zakładzie dla Kształcenia Nauczycieli Religii Mojżeszowej we Lwowie. W 1910 r. habilitował się, jego zainteresowania badawcze obejmowały Bliskiego Wschodu, języki semickie oraz historię Żydów w okresie przedrozbiorowym (Organizacja Żydów w Polsce. Od najdawniejszych czasów aż do r. 1772, 1899; Żydzi w Przemyślu do końca XVIII wieku, 1903; Krakowskij swod jewriejskich statutow i priwilegij, 1909; Kwestia żydowska na sejmie czteroletnim, 1920). Szczególnie wiele uwagi poświęcił epoce Hammurabiego (Państwo i społeczeństwo babilońskie w okresie tzw. dynastii Hamurabiego około 2500-2000 przed Chrystusem, 1905; Ważniejsze kwestie z historii semickiego Wschodu, 1907; Zur Frage der sumerischen und semitischen Elemente im altbabylonischen Recht, 1912; Urkunden des altbabylonischen Zivil- und Prozessrechts, 1913). 

   W latach 1915–1923 był profesorem Uniwersytetu Lwowskiego. Po 1923 r. przeniósł się do Warszawy. Przejął funkcję rabina pozaokręgowego Wielkiej Synagogi na Tłomackiem, od 1925 r. był profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. W 1923 r. współtworzył Polskie Towarzystwo Orientalistyczne. W latach 1928–1930 i 1933–1934 był rektorem Instytutu Nauk Judaistycznych w Warszawie i twórcą Biblioteki Judaistycznej przy Synagodze. W 1935 r. prezydent Ignacy Mościcki mianował go senatorem RP. Był zwolennikiem syjonizmu. Stał na czele polskiego oddziału Towarzystwa Przyjaciół Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie. W 1925 r. był jednym z honorowych gości na otwarciu uczelni. Zasiadał też we władzach Agencji Żydowskiej. 

     We wrześniu 1939 r. Schorr opuścił Warszawę. Po przekroczeniu granic ZSRR aresztowany. Uznany za „element społecznie niebezpieczny", został skazany na 5 lat łagru. Osadzono go w Uzbekistanie. Mimo próśb ze strony ambasady amerykańskiej i polskiej oraz Watykanu nie został uwolniony. Zmarł w lipcu 1941 roku w łagrze w miasteczku Posty w Uzbekistanie. 

Bibliografia:

Hoffmann H., Mojżesz Schorr (1874–1941) jako krytyk panbabilonizmu, „Nomos” 1999, nr 26–27.

Księga jubileuszowa ku czci prof. dr. Mojżesza Schorra, Warszawa 1935.

Prof. Mojżesz Schorr. Materiały z sesji naukowej, Kraków 16 XI 1993, red. K. Pilarczyk, Kraków 1995

źródło: sztetl.org.pl