Rodzina Kurpielów z Leonciny - bohaterowie ratujący Żydów na Podkarpaciu.

Przez kilka dni odbywać się będą prelekcje m.in. z historykami z Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie oraz objazd naukowy Śladami rodziny Kurpielów do Leonciny i na Lipowicę...

Na objazd naukowy w dniu 21 października obowiązują zapisy. Szczegóły poniżej oraz na załączonym plakacie i ulotce. Zachęcamy do uczestnictwa.

PROGRAM WYDARZEŃ:

• 19 października 2023 r., godz. 17:00, – Tragiczna historia z Leonciny – wystąpienie
  i promocja wydawnictwa Jacka Szwica „Pamięci Stanisława i Franciszki Kurpielów” (siedziba Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu, ul. T. Kościuszki 7, I piętro)
• 20 października 2023 r., godz. 17:00, – Polacy ratujący Żydów we wschodniej części dawnego woj. lwowskiego – dr Wojciech Hanus, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie (siedziba Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu, ul. T. Kościuszki 7, I piętro)
• 21 października 2023 r., godz. 9:00- 15:00, – Objazd naukowy do miejsc pamięci
  i kaźni (śladami Rodziny Kurpielów do Tarnawiec i na Lipowicę - do miejsca egzekucji rodziny Kurpielów) – prowadzenie Jacek Szwic. Bezpłatnie uczestnictwo w objeździe – spotkanie o godz. 8:45 – parking przy MNZP w Przemyślu (obowiązują zgłoszenia do 15 października br. kontakt: Żaneta Niedbała tel. 608 638 884). W trakcie objazdu wykład pt. Inicjatywa uczenia pamięci Rodziny Kurpielów w Tarnawcach – ks. prałat Stanisław Bartmiński
• 8 listopada 2023 r., godz. 17:00, – Polacy ratujący Żydów w zachodniej części dawnego woj. lwowskiego – dr hab. Elżbieta Rączy, prof. UR. Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie – (siedziba Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu,
  ul. T. Kościuszki 7, I piętro)
• 10 listopada 2023 r., godz. 10:00, – Pomiędzy literaturą oświecenia a tragedią rodzinną - zapomniane dzieje Antoniego Mariana Kurpiela - dr hab. Tomasz Pudłocki, prof. UJ – (siedziba Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu, ul. T. Kościuszki 7, I piętro) 
• 15 listopada 2023 r., godz. 17:00, – Tarnawce jako szczególne miejsce pamięci oraz edukacji historycznej. Heroiczna postawa Franciszki i Stanisława Kurpielów w czasie II wojny światowej - mgr Żaneta Niedbała – (siedziba Towarzystwa Przyjaciół Nauk
  w Przemyślu, ul. T. Kościuszki 7, I piętro)

W okresie okupacji niemieckiej Stanisław i Franciszka Kurpielowie mieszkali z sześciorgiem dzieci w folwarku Leoncin koło Krasiczyna. W 1942 r. Niemcy spędzili do majątku bydło pochodzące z kontyngentów. Do jego pilnowania skierowani zostali Żydzi z getta w Przemyślu. Nawiązali oni kontakt ze Stanisławem Kurpielem, który zgodził się ich ukrywać. Ogółem Kurpielowie pomagali około trzydzieściorgu Żydom, wśród nich rodzinom Rubinfeldów, Golingerów, Spieglów i Rubinów.

Początkowo Żydzi ukrywani byli w jednej kryjówce, która znajdowała się pod domem. Wejście zamaskowano pod klatką z królikami stojącą przy ścianie domu. W lecie 1943 r. Kurpielowie wybudowali następną kryjówkę – pod podłogą w stajni. Wejście znajdowało się pod żłobem. Było przykryte deską i zasypane słomą.

Wspomina świadek wydarzeń, Stanisława Kucharska:

„Nie wiadomo, jak Niemcy dowiedzieli się, że Kurpielowie ukrywają Żydów. Jedni twierdzili, że ktoś z mieszkańców zdradził, a inni, że Franciszka robiła w Przemyślu tak duże zakupy żywności i za wszystko płaciła gotówką, że wysłano za nią szpiega, który odprowadził ją pod sam dom i tu dokonał obserwacji”.

21 V 1944 r. około 20 ukraińskich policjantów otoczyło zabudowania Kurpielów. Najpierw wyprowadzili przed dom całą polską rodzinę i Żydów znalezionych w kryjówkach. Rozstrzelano ich. Tylko jednej osobie udało się uciec z miejsca kaźni. Przeżyła okupację.

Stanisława i Franciszkę Kurpielów zabrano do więzienia gestapo w Przemyślu. Miesiąc później oboje zostali rozstrzelani w forcie w Lipowicy.

Projekt dofinansowano z budżetu Województwa Podkarpackiego w ramach programu „Polscy bohaterowie ratujący Żydów na Podkarpaciu”. Patroni medialni: Polskie Radio Rzeszów, Życie Podkarpackie, TVP 3 Rzeszów.