Historia to nauka, z której można czerpać wiedzę o współczesnym świecie
Znane zdanie Andrzeja Sapkowskiego, które pojawiło się w „Pani Jeziora”, brzmi „wszystko już kiedyś było, wszystko się już kiedyś wydarzyło i wszystko już zostało kiedyś opisane”. W kontekście historii zwykło się także mawiać „historia kołem się toczy”. To oczywiście przekoloryzowana teza, jednak w obydwóch tych cytatach jest pewne ziarno prawdy. Świat budują ludzie, których moralność, mentalność i przekonania stopniowo się zmieniają. Jednak faktycznie wiele wydarzeń nie stanowi odrębnych „wysp” na przestrzeni czasu, a są efektem związków przyczynowo skutkowych, których śladów należy szukać w przeszłości. Również warto szukać podobieństwa pomiędzy współczesnymi ciągami wydarzeń a tymi z zamierzchłych lat. Przywykliśmy do tego, że nasza pozycja, jako osób, które tworzą kulturę i społeczeństwo XXI wieku, jest niezwykle wysoka. My wiemy wszystko, jesteśmy najmądrzejsi, stworzyliśmy najbardziej zaawansowaną cywilizację. Często jest to powodem odrzucenia historycznego dziedzictwa – to coś, co kusi szczególnie młode osoby. Warto jednak spojrzeć na to z nieco innej perspektywy, zastanowić się nad tym, co możemy jeszcze z tej historii wyciągnąć. Fakt, nie ma się co odwoływać do zjawisk z przeszłości na każdym kroku. Jednak szczególnie w sporach społecznych, politycznych, czy kulturowych, możemy czerpać wiedzę z wydarzeń, które już miały miejsce. Historia do XXI wieku faktycznie była cyklem – wiele razy zataczane było to przysłowiowe koło. Być może dzieje się to również dziś, istnieje tyle samo teorii, że tak jest, ile że tak nie jest. Ale my tego nie będziemy w 100% pewni, dopóki historia się nie wydarzy. Możemy jedynie próbować oceniać, ale w końcu to ci, którzy pozostaną po nas, zrobią to najskuteczniej. Dlatego że będą wiedzieli, jak nasze decyzje wpłynęły na ich świat.
Jak historia może zmienić nasze życie?
Perspektywa, którą my mamy na świat obecnie, jest mocnym kontrastem z tym, jak świat widzieli nasi przodkowie. X wiek (sprawdź artykuły dotyczące X wieku – https://kronikidziejow.pl/porady/x-wiek-_t/) miał swoje problemy, XXI wiek ma swoje. Natomiast z drugiej strony widzimy, że stoimy u bram pewnych intensywnych przemian społecznych, które targały naszym krajem od samego początku jego istnienia. Możemy zastanowić się nad tym, jak do przemian podchodzili ludzie w tamtych czasach, jak podchodzimy my dzisiaj. Czy to podobna sytuacja – całkowita odmiana norm wartości na te będące wyrazem postępu, czy jednak atak na dziedzictwo. To jednak wersja nieco ekstremalna – porównywanie Polski z początku jej istnienia i Polski z 2020 roku wcale nie może być zredukowane do tak prostego rozumowania. Dziś kontekst historyczny rozpatrujemy w dobie wielusetletniej tradycji, z którą możemy nawiązać jakąś więź, bądź zupełnie się jej wyprzeć, albo wynieść z tego zupełnie inną perspektywę. W historii można dostrzec wiele wymiarów – nawet pomimo faktu, że jest ona pisana przez zwycięzców. Jeśli przełożymy te wymiary na współczesny świat, być może dostrzeżemy perspektywy wielu stron, które aktywnie biorą udział w rywalizacji o nasze życie. Dziś każdy dąży do tego, aby zrobić z nas wyborcę, konsumenta, klienta i „porządnego” obywatela – często żerując na naszej niewiedzy. Tymczasem historia to prawdziwe bogactwo wiedzy, której odpowiednie pielęgnowanie jest w naszym interesie. Albowiem rozumienie świata przez jej pryzmat z pewnością może wnieść do naszego życia pewnego rodzaju zadumę i moment zastanowienia się nad naszymi własnymi działaniami.
Artykuł powstał we współpracy z serwisem Kroniki Dziejów.