Lampy Podkarpackiej Historii 2019 rozdane! [foto-galeria]

     9 grudnia w Wojewódzkim Domu Kultury w Rzeszowie po raz czwarty odbyła się uroczystość wręczenia Lamp Podkarpackiej Historii osobom szczególnie zasłużonym dla pielęgnowania i popularyzacji lokalnej przeszłości  i tradycji. Tym razem hnorowe nagrody trafiły do Małgorzaty Jarosińskiej, Małgorzaty Kutrzeby, Jerzego Dyni, Wiesława Hapa i Edwarda Marszałka. W tym roku uroczystość zbiegła się z jubileuszem pięciolecia istnienia pisma „Podkarpacka Historia.

     Przyznawane od 2016 Lampy Podkarpackiej Historii symbolizują światło rozjaśniające mroki przeszłości oraz odwołują się do historii regionu, będącego kolebką przemysłu naftowego, związanego z tak wybitnymi postaciami jak chociażby Ignacy Łukasiewicz czy Jan Zeh. W dotychczasowych edycjach nagrody otrzymało 20 osób ndywidualnych i jedna organizacja. W imprezie wzięli udział Cztelnicy i współpracownicy "Podkarpackiej Historii", ludzie kultury, przedstawiciele lokalnych władz, samorządowcy.

    Laureaci Lamp Podkarpackiej Historii 2019

     Małgorzata Jarosińska. Rodowita rzeszowianka (według nomenklatury Franciszka Kotuli - rzeszowski „pniok”), historyk, krajoznawca, instruktor ZHP, badacz dziejów Rzeszowa, harcerstwa, rzeszowskich cmentarzy.  Całe życie zawodowe związana z Muzeum Okręgowym w Rzeszowie, a prywatne i  „społeczne”  - z harcerstwem, dziećmi i górami. Stara się ocalić od zapomnienia dawny Rzeszów, jest autorką albumów poświęconych dawnej i nowej fotografii miasta („Rzeszów galicyjski w obiektywie Edwarda Janusza” 2011, „Rzeszów w obiektywie zakładu E. Janusz” 2011, „Kościół Chrystusa Króla w Rzeszowie” 2019, „Balkony dawnego Rzeszowa” 2017). Autorka wielu publikacji krajoznawczych, a przede wszystkim poświęconych historii harcerstwa rzeszowskiego („Harcerstwo żeńskie i ruch zuchowy w Rzeszowie 1912-1939” 2005, „Harcerskie groby na cmentarzach Rzeszowa” 2010, „Harcerze w Bieszczadach” 2014). Prócz publikacji -  własnych i zbiorowych – ciągle pracuje społecznie w ZHP i w PTTK : jest instruktorem Muzeum Harcerstwa w Warszawie, przewodniczącą  Chorągwianej Komisji Historycznej w Rzeszowie,  członkiem Komisji Historii i Tradycji  przy Zarządzie Głównym PTTK w Warszawie.

     Dr Małgorzata Kutrzeba. Historyk z wykształcenia i z zamiłowania. Nauczyciel historii w Zespole Szkół w Błażowej. Przygotowywana przez nią młodzież zdobywa co roku laury w konkursach wojewódzkich i ogólnopolskich. Od wielu lat jest prezesem Towarzystwa Miłośników Ziemi Błażowskiej i redaktorem Kuriera Błażowskiego, kustoszem Społecznego Muzeum Ziemi Błażowskiej, członkiem Polskiego Towarzystwa Historycznego. Pod patronatem Towarzystwa Miłośników Ziemi Błażowskiej organizowała sesje naukowe poświęcone znanym postaciom z regionu m. in. Ppłk Józefowi Maciołkowi Szefowi Delegatury Zagranicznej Zrzeszenia WiN w Londynie.  Współpracowała z Instytutem Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego w organizacji Kongresów Stowarzyszeń Regionalnych Województwa Podkarpackiego oraz w Obchodach Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu organizując te obchody w Błażowej. Jest autorem kilkunastu publikacji z historii regionu. Wydała m. in.: Dzieje majętności błażowskiej od XVII do XIX wieku. Ludność, Piątkowa w powiecie rzeszowskim, 120 lat Banku Spółdzielczego w Błażowej, Emigracja błażowian na przestrzeni wieków – wybór czy konieczność. Jest współautorem wielu innych książek m. in. o Białce, Kąkolówce. Opracowała pod względem historycznym ostatnie wydanie Pamiętnika Kazimierza Krygowskiego. Systematycznie publikuje artykuły z dziejów regionu w czasopismach naukowych i popularnonaukowych m. in. w „Podkarpackiej Historii”.

     Jerzy Dynia. Urodził się w Stanisławowie, od lat 50 jest związany z Rzeszowem. Jego wielką pasją jest muzyka. Przez 17 lat był redaktorem muzycznym Rozgłośni Polskiego Radia w Rzeszowie. W drugiej połowie lat 80’ był dyrektorem naczelnym Państwowej Filharmonii im. A. Malawskiego w Rzeszowie. W 1989 roku rozpoczął pracę w Oddziale TVP w Rzeszowie zajmując się tematyką kulturalną. Za popularyzowanie folkloru otrzymał prestiżową nagrodę im. Oskara Kolberga i dwukrotnie regionalne nagrody im. F.Kotuli. Otrzymał nagrodę marszałka województwa podkarpackiego, nagrodę Miasta Rzeszowa (2001 r.), nagrodę ALIANZ w dziedzinie Kultura-Nauka-Media oraz wysokie odznaczenia państwowe. W maju 2009 roku otrzymał Srebrny Medal ZASŁUŻONY KULTURZE GLORIA ARTIS, zaś w listopadzie Krzyż Kawalerski Orderu Świętego Stanisława. Jest autorem książek: „Z mojej loży”, i „Muzyczne klimaty”, pracował też zbiór „Zakochani w Rzeszowie” zawierający nuty i teksty piosenek mówiących o mieście. Zapoczątkowało to w Rzeszowie organizowanie dorocznych koncertów, podczas których wykonywane są wyłącznie piosenki o tym mieście.

     Wiesław Hap. Historyk i regionalista, nauczyciel, społecznik, działacz kulturalny, uhonorowany m.in. odznaką „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, harcmistrz, prezes Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego, były prezes Jasielskiej Federacji Regionalnych Towarzystw Kultury, były zastępca komendanta Hufca ZHP i współpracownik Koła ŚZŻAK w Jaśle. Autor kilkunastu książek (m.in. dwóch wydań „Ziemia Jasielska naszą Małą Ojczyzną”), współautor kilkunastu innych (m.in. „Jasielska droga do Niepodległej Polski 1768-1922 (wyróżniona za najlepszą książkę regionalistyczną w Polsce w 2018 r.) i kilkuset artykułów. Współinicjator i koordynator mnóstwa działań upamiętniających zasłużone osoby  i wydarzenia w regionie (np. tablica pamięci jaślan walczących o niepodległość Ojczyzny, 16 Dębów Pamięci w Jaśle w programie „Katyń ... pamiętajmy”. Współpomysłodawca i główny organizator corocznego Jasielskiego Marszu Wolności ku czci uczestników i ofiar akcji „Pensjonat”, corocznych „Międzywojewódzkich Konkursów - Życie i działalność Ignacego Łukasiewicza”. Częsty gość spotkań autorskich, autor prelekcji, wykładów historycznych, widowisk historyczno-patriotycznych, wystaw i akcji patriotyczno-historycznych Organizuje i prowadzi historyczne sesje popularnonaukowe, wycieczki, biwaki harcerskie  i uroczystości patriotyczne.

     Edward Marszałek. Dr n. leśnych, rzecznik prasowy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie. Społecznie ratownik ochotnik w Grupie Bieszczadzkiej GOPR, przewodnik beskidzki, członek Rady Naukowej Ośrodka Kultury Leśnej w Gołuchowie, członek honorowy Speleoklubu Beskidzkiego. W rodzinnym Krościenku Wyżnym pełni funkcję prezesa Stowarzyszenia Kulturalnego „Dębina” i redaktora naczelnego pisma "Dębina". Autor i redaktor kilkunastu publikacji książkowych, m. in. „Leśne opowieści z Beskidu”, „Z karpackich lasów”, „Ballady o drzewach”, „Skarby podkarpackich lasów”, „Leśne ślady wiary”, „Wołanie z połonin”, „Żubr przywrócony górom”, „Od siekiery, czyli wstęp do toporologii”, „Z dziejów leśnictwa na Podkarpaciu”. Na łamach ogólnopolskiej prasy przyrodniczo-leśnej opublikował ponad 500 artykułów, w tym wiele dotyczących historii leśnictwa na Podkarpaciu. Laureat m.in.: nagrody Podkarpacki Dziennikarz Roku 2004 za cykl artykułów w kwartalniku „Echo Połonin”, tytułu „Leśnik roku 2006” nadany przez kapitułę „Przeglądu leśniczego” w Poznaniu, laureat programu Mistrza Mowy Polskiej (2014) i konkursu krasomówczego przewodników Pszczyna 2019. Odznaczony medalem „Świadek historii”.

 Lampy Podkarpackiej Historii

     W czasie pierwszej Gali 5 grudnia 2016 roku Lampy Podkarpackiej Historii trafiły do Zofii Nowakowskiej - wieloletniej działaczki harcerskiej i badaczki historii lokalnego harcerstwa, Józefa Ambrozowicza – wydawcy książek i albumów o tematyce regionalnej, Piotra Szopy - historyka IPN specjalizującego się tematyce ruchu oporu w czasie II wojny światowej i okresie powojennym, Jerzego Oleszkowicza - reżysera filmów dokumentów o historii Podkarpacia. Wielkim nieobecnym I Gali był proboszcz rzeszowskiej Katedry ks. Jan Delekta, wyróżniony za prace nad przywróceniem pamięci o nieistniejącej wsi Huta Polańska. Niestety duchowny z powodu ciężkiej choroby nie mógł odebrać nagrody, zmarł dwa miesiące później.

      II edycja Lamp Podkarpackiej Historii miała swój finał 11 grudnia 2017. W czasie uroczystości w Wojewódzkim Domu Kultury odbierali je wówczas: Malka Shacham Doron - izraelska dziennikarka osiadła w Rymanowie, wielka popularyzatorka wspólnej polsko-żydowskiej przeszłości, Stanisław Kłos - nestor polskiego krajoznawstwa, wieloletni działacz turystyczny i regionalista, autor wielu popularnych przewodników, Bogusław Kotula - nieoceniony gawędziarz, regionalista, miłośnik Rzeszowszczyzny i jej przeszłości, syn wybitnego etnografa Franciszka Kotuli, Edward Lech - kolekcjoner pamiątek związanych z łowiectwem i przyrodą, posiadacz jednego z największych zbiorów unikalnych przedmiotów związanych z tą tematyką, Wit Karol Wojtowicz - człowiek-instytucja, od ponad ćwierć wieku dyrektor Muzeum-Zamku w Łańcucie – historycznej i turystycznej perły Polski południowo-wschodniej oraz Grupa poszukiwawczo-eksploracyjna „Orły Historii” - środowisko małopolskich miłośników historii od lat wyjaśniających zagadki przeszłości także na terenie województwa podkarpackiego.

     Po raz trzeci Lampy Podkarpackiej Historii przyznawane były 10 grudnia 2018 roku. Tym razem trafiły one do: Grażyny Bochenek - dziennikarki Radia Rzeszów która przyczyniła się m.in. do przypomnienia postaci urodzonego w Rzeszowie wielkiego reżysera Freda Zinnemanna, Krystyny Chowaniec ­- wieloletniej komendantki hufca ZHP w Sanoku wielce zasłużonej dla pielęgnowania lokalnej przeszłości, Anny Stróż-Pawłowskiej - dyrektor Muzeum Polaków Ratujących Żydów Podczas II Wojny Światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej, Waldemara Bałdy – autora wielu publikacji o tematyce regionalnej oraz Bogdana Adama Miszczaka – szefa TV Obiektyw i twórcy filmów związanych z lokalną historią.

      Od początku Gala odbywała się pod honorowym patronatem Wojewody Podkarpackiej Ewy Leniart (w tym roku patronowała wicewojewoda Lucyna Podhalicz, pełniąca obowiązki wojewody), Marszałka Władysława Ortyla i Prezydenta Miasta Rzeszowa Tadeusza Ferenca. Gali patronują media ogólnopolskie i regionalne: TVP Historia, portal dzieje.pl (serwis historyczny Polskiej Agencji Prasowej), TVP Rzeszów, Radio Rzeszów i portal podkarpackahistoria.pl. Tradycyjnie uroczystość zwieńczył projekcja słuchowiska z animacją filmową "Beit znaczy dom". O podniebienia uczestników kolejny raz zadbało Stowarzyszenie Kultywowania Kultury i Tradycji Ziemi Futomskiej. 

Fot. arch. "Podkarpackiej Historii"